آیه بودن چشمه (قرآن)یکی از آیات آفاقی چشمه‌ها می‌باشد. در این مقاله آیات مرتبط با آیه بودن چشمه معرفی می‌شوند. ۱ - نشانه ای از خداوندچشمهها، از آیات الهی: ۱.وءایة لهم الارض المیتة... • ... وفجرنا فیها من العیون (و زمين مرده برهانى است براى ايشان كه آن را زنده گردانيديم و دانه از آن برآورديم كه از آن مى‌خورند •و در آن زمین باغهايى از درختان خرما و تاك قرار داديم و چشمه‌ها در آن روان كرديم.) «فَجَّرْنا» از ماده «تفجير» به معنى «ايجاد شكاف وسيع» است، و از آنجا كه چشمه‌ها با شكافته شدن زمين بيرون مى‌ريزند، اين تعبير در مورد بيرون آمدن چشمه از زمين به كار رفته است. ۲. الم تر ان الله انزل من السماء ماء فسلکه ینـبیع فی الارض... ان فی ذلک لذکری لاولی الالبـب (مگر نديده‌اى كه خدا از آسمان آبى فرود آورد پس آن را به چشمه‌هايى كه در (طبقات زيرين) زمین است راه داد آنگاه به وسيله آن كشتزارى را كه رنگهاى آن گوناگون است بيرون مى‌آورد سپس خشك مى‌گردد آنگاه آن را زرد مى‌بينى سپس خاشاكش مى‌گرداند قطعا در اين (دگرگونيها) براى صاحبان خرد عبرتى است.) ۲ - چشمه زیر پای حضرت مریمجارى شدن چشمه آب از زير پاى مریم سلام‌الله‌علیها از نشانه‌هاى خدا: فناديها من تحتها ألّا تحزنى قد جعل ربّك تحتك سريّا. ۳ - چشمه با عصای حضرت موسیچشمههاى پديد آمده در دل صخره با ضربه عصای موسی علیه‌السلام، آيه خدا: و إذ استسقى موسى لقومه فقلنا اضرب بعصاك الحجر فانفجرت منه اثنتا عشرة عينا ...• ... ذلك بأنّهم كانوا يكفرون بايت اللَّه .... ۴ - پدید آمدن از بارانچشمه سارهاى پديد آمده از آب باران، از آیات الهی: أ لم تر أنّ اللَّه أنزل من السماء ماء فسلكه ينبيع فى الأرض ... إنّ فى ذلك لذكرى .... ۵ - وجود چشمه روی زمینوجود چشمه‌سارها بر روى زمین، از آيات الهى: ۱. كلتا الجنّتين ءاتت أكلها ... وفجّرنا خللهما نهرا. نهر در اين آيه، به قرينه «فجّرنا» به معناى چشمه است. ۲. وءاية لّهم الأرض ...• ... وفجّرنا فيها من العيون. ۳. أخرج منها ماءها و مرعيها. ۶ - جوشش چشمه در طوفان نوحجوشش چشمه‌هاى آب از زمين در طوفان نوح، از آيات الهى: وفجّرنا الأرض عيونا فالتقى الماء على أمر قد قدر• ولقد تّركنها ءاية فهل من مّدّكر. ۷ - پندگیری صاحبان خردمطالعه و نگاه عميق به چشمه‌سارها و نتايج آن، مايه بيدارى و پندگيرى صاحبان عقل و خرد: الم تر ان الله انزل من السماء ماء فسلکه ینـبیع فی الارض ثم یخرج به زرعـا مختلفـا الونه ثم یهیج فتره مصفرا ثم یجعله حطـمـا ان فی ذلک لذکری لاولی الالبـب (مگر نديده‌اى كه خدا از آسمان آبى فرود آورد پس آن را به چشمه‌هايى كه در طبقات زیرین زمين است راه داد آنگاه به وسيله آن كشتزارى را كه رنگهاى آن گوناگون است بيرون مى‌آورد سپس خشک مى‌گردد آنگاه آن را زرد مى‌بينى سپس خاشاكش مى‌گرداند قطعا در اين (دگرگونيها) براى صاحبان خرد عبرتى است.) «کلمه (ینابیع) جمع (ینبوع) است، و آن جایى است که آب از آن مى‌جوشد، مثلا مى‌گویند: (نبع الماء من موضع کذا : آب از فلان محل مى‌جوشد و فوران مى‌کند) و کلمه (زرع) عبارت است از آنچه از زمین مى‌روید و مانند درخت ساقه ندارد. و کلمه (شجر) عبارت است از آنچه که ساقه و شاخه دارد. و کلمه (نبات) هر دو قسم روییدنى را شامل مى‌شود. و کلمه (بهیج) از مصدر (هیج) است که به معناى نهایت مرتبه خشک شدن نبات است، و کلمه (حطام) به معناى کاه و خس متفرق است . و معناى جمله (فسلکه ینابیع فى الاءرض) این است که : خداوند آب را در چشمه ها و رگه هاى زمینى که چون رگهاى بدن آدمى است داخل کرده، و زمین آن را از جانبى به جانبى دیگر انتقال مى‌دهد. و بقیه الفاظ آیه روشن است .آیه شریفه - به طورى که ملاحظه مى‌کنید - بر یگانگى خداى تعالى در ربوبیت احتجاج مى‌کند.» ۸ - پانویس۹ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۴۳۲، برگرفته از مقاله «مصادیق آیات آفاقی (چشمه‌ها)». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۳۳۶، برگرفته از مقاله «آیه بودن چشمه». |